Zadłużenie w spółce to sytuacja, która spędza sen z powiek wielu przedsiębiorcom. W obliczu narastającej presji wierzycieli i problemów z płynnością, pojawia się kluczowe pytanie: jakie długi ze spółki można oddłużyć i czy istnieje realna szansa na wyjście z kryzysu? Zrozumienie, które zobowiązania podlegają restrukturyzacji lub umorzeniu, jest fundamentem do podjęcia świadomych i strategicznych decyzji, które mogą uratować firmę lub pozwolić na jej uporządkowane zamknięcie.

Czym jest oddłużanie spółki w praktyce?

W przeciwieństwie do upadłości konsumenckiej, gdzie celem jest głównie umorzenie długów osoby fizycznej, oddłużanie spółki to proces bardziej złożony. Polega on na skorzystaniu z formalnych procedur prawnych – postępowania restrukturyzacyjnego lub, w ostateczności, postępowania upadłościowego – w celu kompleksowego rozwiązania problemu zadłużenia. Celem restrukturyzacji jest uzdrowienie firmy i zawarcie układu z wierzycielami, natomiast celem upadłości jest likwidacja majątku spółki i zaspokojenie wierzycieli w możliwym zakresie.

Jakie długi można objąć restrukturyzacją i układem?

W ramach postępowania restrukturyzacyjnego, celem jest zawarcie układu, czyli porozumienia z wierzycielami co do sposobu spłaty zobowiązań. Co do zasady, układem mogą być objęte prawie wszystkie zobowiązania cywilnoprawne spółki, które powstały przed dniem otwarcia postępowania. Oznacza to, że możesz skutecznie zrestrukturyzować:

1. Zobowiązania handlowe: Niezapłacone faktury za towary i usługi od Twoich dostawców i kontrahentów.
2. Kredyty bankowe i pożyczki: Zarówno kredyty inwestycyjne, obrotowe, jak i pożyczki zaciągnięte w instytucjach finansowych czy firmach pożyczkowych.
3. Zobowiązania leasingowe: Należności wynikające z umów leasingu maszyn, pojazdów czy sprzętu.
4. Inne zobowiązania cywilnoprawne: Na przykład kary umowne, noty odsetkowe czy inne długi wynikające z zawartych umów.

Układ może przewidywać różne formy oddłużenia – na przykład redukcję wysokości długu, rozłożenie go na nowe, dogodniejsze raty, odroczenie terminu płatności czy nawet zamianę wierzytelności na udziały w spółce (tzw. konwersja długu na kapitał).

Długi, które rządzą się swoimi prawami – co z ZUS i podatkami?

Szczególną kategorię stanowią zobowiązania publicznoprawne, czyli zaległości wobec ZUS i urzędu skarbowego. Przez wiele lat były one praktycznie wyłączone z możliwości restrukturyzacji. Obecnie, choć jest to trudne, przepisy dopuszczają objęcie ich układem, ale często na mniej korzystnych warunkach niż w przypadku wierzycieli prywatnych. Zazwyczaj wymagana jest spłata 100% należności głównej, a negocjacje mogą dotyczyć jedynie rozłożenia jej na raty lub ewentualnie umorzenia części odsetek. ZUS i urząd skarbowy to wierzyciele, którzy mają bardzo silną pozycję w każdym postępowaniu.

Sprawdź: Firma bez długów

Co z długami zabezpieczonymi hipoteką lub zastawem?

Kolejną grupą są wierzytelności zabezpieczone rzeczowo, na przykład kredyt hipoteczny zabezpieczony na nieruchomości spółki lub kredyt obrotowy zabezpieczony zastawem rejestrowym na maszynach. Wierzyciel, który posiada takie zabezpieczenie, jest w uprzywilejowanej pozycji. Jego wierzytelność również może być objęta układem, ale zazwyczaj wymaga to jego indywidualnej zgody. Jeśli jej nie wyrazi, ma on prawo dochodzić zaspokojenia z przedmiotu zabezpieczenia, niezależnie od postanowień układu zawartego z pozostałymi wierzycielami.

Upadłość likwidacyjna – ostateczne "oddłużenie" spółki

Gdy restrukturyzacja nie jest możliwa, a spółka jest trwale niewypłacalna, konieczne staje się ogłoszenie upadłości. Wówczas syndyk likwiduje cały majątek spółki, a uzyskane środki dzieli między wierzycieli. W tym scenariuszu "oddłużenie" polega na tym, że po zakończeniu postępowania i wykreśleniu spółki z KRS, jej byt prawny ustaje, a wraz z nim – jej niezaspokojone zobowiązania. To ostateczne rozwiązanie, które kończy istnienie firmy.

Warto pamiętać, że w sytuacji kryzysowej istnieją różne drogi. Gdy restrukturyzacja wydaje się niemożliwa, a upadłość zbyt drastyczna, niektórzy przedsiębiorcy rozważają inne opcje. Pojawiają się wówczas myśli, aby po prostu pozbyć się problemu, a w internecie można znaleźć oferty typu "Sprzedam zadłużoną spółkę". Należy jednak podchodzić do tego z ogromną ostrożnością, rozumiejąc konsekwencje prawne i potencjalną odpowiedzialność zarządu.

Podsumowując, większość komercyjnych długów spółki, takich jak zobowiązania wobec dostawców, banków czy firm pożyczkowych, można skutecznie oddłużyć w ramach postępowań restrukturyzacyjnych. Znacznie trudniej jest w przypadku zobowiązań publicznoprawnych i tych zabezpieczonych rzeczowo. Kluczem jest jednak podjęcie świadomych i szybkich działań, najlepiej przy wsparciu profesjonalnego doradcy, który pomoże wybrać najlepszą strategię dla Twojej firmy.