Moment, w którym zdajesz sobie sprawę, że Twoja spółka jest na skraju bankructwa, to jedno z najtrudniejszych doświadczeń w życiu przedsiębiorcy. Presja wierzycieli, brak środków na bieżącą działalność i poczucie odpowiedzialności za firmę oraz jej pracowników mogą być przytłaczające. W tej krytycznej sytuacji kluczowe jest jednak, aby nie poddawać się panice, a zamiast tego podjąć świadome i, co najważniejsze, zgodne z prawem działania. Zrozumienie, co robić w obliczu bankructwa spółki, jest nie tylko szansą na uporządkowane wyjście z kryzysu, ale przede wszystkim Twoim obowiązkiem i formą ochrony przed poważnymi konsekwencjami osobistymi.

Zrozumienie bankructwa spółki – czym jest niewypłacalność?

W języku prawnym nie mówimy o "bankructwie", a o upadłości, która jest formalną procedurą dla niewypłacalnych podmiotów. Twoja spółka jest niewypłacalna, jeśli utraciła zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (czyli nie płaci długów), a opóźnienie to przekracza trzy miesiące. W przypadku spółek kapitałowych (z o.o. i akcyjnych) niewypłacalność zachodzi również wtedy, gdy jej zobowiązania przekraczają wartość jej majątku, a stan ten utrzymuje się przez ponad dwa lata. Stwierdzenie zaistnienia którejkolwiek z tych przesłanek to sygnał alarmowy, który wymaga natychmiastowej reakcji.

Obowiązek zarządu – kluczowy termin, którego nie można przegapić

To najważniejsza zasada, o której musi pamiętać każdy członek zarządu. Jeśli Twoja spółka stała się niewypłacalna, masz ustawowy obowiązek złożenia do sądu wniosku o ogłoszenie jej upadłości. Masz na to bardzo krótki, nieprzekraczalny termin – 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości. Zignorowanie tego obowiązku jest jednym z najpoważniejszych błędów, jakie można popełnić. Prowadzi ono do osobistej odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki całym swoim prywatnym majątkiem. To nie jest straszenie, a realne ryzyko, z którego wierzyciele bardzo chętnie korzystają.

Jakie kroki podjąć, gdy spółka bankrutuje? – Plan działania

Gdy sytuacja staje się krytyczna, musisz działać w sposób uporządkowany. Przede wszystkim, dokonaj natychmiastowej i rzetelnej analizy finansowej, aby potwierdzić stan niewypłacalności. Zbierz całą dokumentację dotyczącą aktywów i pasywów firmy. Następnie, jeśli przesłanki są spełnione, Twoim obowiązkiem jest przygotowanie i złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości za pośrednictwem elektronicznego systemu Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ).

Po ogłoszeniu upadłości przez sąd, kontrolę nad majątkiem spółki przejmuje syndyk. Od tego momentu Twoim kluczowym zadaniem jest pełna współpraca z syndykiem. Musisz udostępnić mu całą dokumentację, udzielać wyczerpujących informacji i pomagać w ustaleniu stanu faktycznego firmy. Jakakolwiek próba ukrywania majątku czy utrudniania pracy syndykowi może mieć bardzo poważne konsekwencje prawne.

Alternatywy dla upadłości – czy firmę da się jeszcze uratować?

Pamiętaj, że upadłość, której celem jest likwidacja firmy, to ostateczność. Zanim złożysz wniosek o upadłość, zastanów się, czy nie istnieje szansa na uratowanie przedsiębiorstwa. Prawo przewiduje postępowania restrukturyzacyjne (np. postępowanie o zatwierdzenie układu, postępowanie układowe, sanacyjne), których celem jest zawarcie porozumienia z wierzycielami i uzdrowienie firmy. Wszczęcie takiego postępowania również chroni zarząd przed osobistą odpowiedzialnością. Jeśli widzisz realne szanse na to, że Twoja firma, po uzyskaniu ochrony przed wierzycielami i redukcji długów, może wrócić na ścieżkę rentowności, restrukturyzacja jest zawsze lepszym rozwiązaniem niż upadłość likwidacyjna.

Konsekwencje dla spółki i dla Ciebie jako przedsiębiorcy

Ogłoszenie upadłości prowadzi do zakończenia bytu prawnego spółki. Po przeprowadzeniu likwidacji majątku przez syndyka i zaspokojeniu wierzycieli w możliwym zakresie, spółka jest wykreślana z KRS. Dla Ciebie, jako członka zarządu, terminowe złożenie wniosku o upadłość jest przede wszystkim tarczą ochronną przed osobistą odpowiedzialnością za długi firmy. To dowód na to, że działałeś zgodnie z prawem i w najlepszym interesie wierzycieli w momencie, gdy ratunek był już niemożliwy. Pozostaje oczywiście ślad w postaci Twojej historii biznesowej, ale jest to ślad świadczący o odpowiedzialnym, a nie lekkomyślnym, zakończeniu działalności.

W sytuacji kryzysowej nie ma miejsca na wahanie. Bankructwo spółki wymaga podjęcia szybkich i zdecydowanych, ale przede wszystkim świadomych i zgodnych z prawem decyzji. W tak trudnych chwilach nieocenione jest wsparcie profesjonalistów – doradców restrukturyzacyjnych i prawników, którzy pomogą Ci ocenić sytuację i wybrać najlepszą możliwą ścieżkę działania.